Chiny subiektywnie

我的三分钱 Moje trzy feny (30/20),

czyli Chiny z własnego punktu widzenia

Liang Lao Ye Wiki China, czyli, czy wiesz, że…

Na aukcji w Paryżu zorganizowanej przez dom aukcyjny Beaussant Lefèvre sprzedano dwa tomy legendarnej encyklopedii 永乐大典 YongLe DaDian. Była to jedna z pierwszych na świecie prób kompilacji wiedzy, a co więcej, do czasów powstania Wikipedii, była najobszerniejszym dziełem tego typu. Powstała z inicjatywy i na rozkaz  trzeciego władcy z dynastii 明朝Ming (1368-1644), czyli cesarza 永乐 YongLe, który panował w latach 1402-1424. Nad powstaniem tego niezwykłego zbioru ludzkiej wiedzy pracowało w sumie około 2180 uczonych, skrybów, redaktorów i gońców. Uczeni włączyli do kompilacji m.in. około 8 tys. tekstów powstałych od czasów starożytnych do początków dynastii Ming. Prace prowadzono w Nankinie, ówczesnej stolicy Chin, w miejscowej 國子監 Guozijian, czyli Szkole Cesarskiej. Hasła zawarte w encyklopedii dotyczyły niezwykle szerokiej tematyki, od rolnictwa, sztuki, astronomii, dramatu, geologii, historii, literatury, medycyny, religii i technologii, po klasykę konfucjańską. W encyklopedii znalazły się również opisy niezwykłych zjawisk naturalnych. W swojej finalnej firmie YongLe DaDian obejmowała 22877, lub 22937 zwojów (rozdziałów), ułożonych w 11095 woluminów (tomów). Całość zajmowała 40 metrów sześciennych. Jej pełną treść tworzyło ponad 50 mln chińskich znaków.

Z względu na swoje rozmiary, encyklopedia nie mogła być reprodukowana popularną wówczas w Chinach metodą druku blokowego, toteż prócz oryginału, sporządzono tylko jedną odręczną kopię. W 1557 roku za rządów cesarza 嘉靖 JiaJing (1522 -1566) jedenastego cesarza dynastii Ming, oryginał cudem uniknął zniszczenia w pożarze Zakazanego Miasta w Pekinie, dlatego cesarz nakazał sporządzenie dwóch jej kopii. Do czasów współczesnych z trzech kopii encyklopedii dotrwało tylko 400 tomów, czyli około 4% oryginału, który przepadł bezpowrotnie. Resztę wielkiego dzieła pochłonęły wiry burzliwej historii Chin. I tak m.in. ostatnie 800 woluminów drugiej kopii encyklopedii strawił pożar w czasie powstania bokserów w 1900 roku. Najbardziej kompletna z kopii 永乐大典 YongLe DaDian  jest obecnie przechowywana w Narodowej Bibliotece Chińskiej w Pekinie.

Dwa tomy, które wystawiono na sprzedaż w Paryżu, to XVI wieczne kopie o wymiarach 20 na 12 cali, pisane ręcznie czarnym i czerwonym atramentem. Pierwszy z nich przedstawia informacje na temat wszystkich jezior Chin, drugi to zbiór opisów rytuałów pogrzebowych. Właściciel obu tomów chciał za nie uzyskać kwotę 8 tysięcy euro (~35,637 PLN). W wyniku zażartej licytacji tomy te osiągnęły wartość 8.128 mln euro (~36.208 mln PLN). Cenę wywoławczą TYSIĄCKROTNIE przebił anonimowy nabywca z prowincji Zhejiang. Jack Ma (Alibaba) mieszka i pracuje w prowincji Zhejiang. Ale nie tylko on ma pieniądze i „hyzia” na punkcie kulturowego dorobku Chin.

Przy okazji największej od blisko 50 lat powodzi na rzece 长江 ChangJiang/Jangcy w chińskiej przestrzeni publicznej i medialnej pojawił się ponownie temat zapory 三峡大坝 Trzech Przełomów. Zapora ta jest częścią największej na świecie elektrowni wodnej. Wzniesiono ją w środkowym biegu rzeki w pobliżu miasteczka 三斗坪  SanDouPing, w powicie 宜昌 YiChang, w prowincji 湖北  HuBei. Zapora Trzech Przełomów w zamyśle inżynierów miała stanowić istotne narzędzie do walki z powodziami regularnie dotykającymi mieszkańców obszarów nadbrzeżnych Jangcy. Ale póki co nie wywiązuje się najlepiej ze swego zadania. Zapora działa już 14 lat, a mimo to, co roku, w okresach nasilonych opadów deszczu Jangcy wylewa, jak wylewała zawsze, szczególnie w środkowym i dolnym swoim biegu.

Budowę zapory rozpoczęto w grudniu 1994, a zakończono w maju 2006. Zbiornik utworzony przez zalanie terenów zamieszkałych wcześniej przez niemal 1.5 miliona ludzi napełniano przez kolejne 4 i pół roku, do października 2010. W wyniku tej operacji pod wodą znalazło się 13 opuszczonych miast, 140 miasteczek i 1350 wsi, a także ponad 1,200 rożnego rodzaju obiektów zabytkowych. Ta kwestia, jak i wpływ zapory na środowisko naturalne (przy wątpliwych korzyściach), budziły ogromne emocje wśród naukowców chińskich.

Zapora Trzech Przełomów ma 2,335 metrów długości i 185 metrów wysokości. Na jej budowę zużyto 28 milionów metrów sześciennych betonu i 463.000 ton metrycznych stali (można by z niej zbudować 63 wieże Eiffla). Zbiornik powstały w wyniku utworzenia tamy ma ponad 630 km długości, 175 metrów głębokości, 1045 kilometrów kwadratowych powierzchni, zawiera 39.3 miliarda metrów sześciennych wody.

Cały kompleks Trzech Przełomów składa się z trzech części, czyli z zapory, dwóch śluz oraz pochylni, którymi przemieszczają się statki podróżujące w górę, jak i w dół rzeki. Jedna śluza jednocześnie może obsłużyć 12 statków. Pochylnie to “windy”, wciągarki linowe dla mniejszych jednostek (podobne rozwiązania, oczywiście w znacznie mniejszej skali możemy oglądać podróżując Kanałem Elbląskim. Śluzy umożliwiają ruch statków pełnomorskich  (o nośności nawet ponad 10,000DWT), które docierają rzeką Jangcy aż do Chongqing z odległego o 2,250 km Szanghaju. W 2012 roku uruchomiono wszystkie z zainstalowanych tu 32 turbin, z których każda może generować 700 MW energii elektrycznej. Moc elektrowni Trzech Przełomów wynosi 22.5 GW, w 2018 roku wyprodukowała ona rekordowe 101.6 TWh energii. Stąd płynie prąd do 10 prowincji, w tym do Szanghaju.  Tamę zbudowano na obszarze aktywnym sejsmicznie. Według założeń ma stawić czoła trzęsieniom ziemi o sile 7 stopni w skali Richtera. Całkowity koszt budowy kompleksu Trzech Przełomów wyniósł oficjalnie 135.266 mld RMB (~75.89 mld PLN). I wszystko byłoby dobrze, nie byłoby tematu, gdyby nie fakt, że zapora Trzech Przełomów realizuje 50% swoich zadań. Jako narzędzie (nie-tanie) do walki z powodziami nie sprawdziła się i pewnie już się nie sprawdzi. A to z kolei sprawia, że tak jak właśnie w tym, niezwykle obfitującym w deszcze roku, wywołuje całe mnóstwo niezdrowych emocji. Plotki o pękającej konstrukcji tamy, pełne troski doniesienia „naocznych świadków” informujących, że już za chwilę woda się przeleje przez zaporę, jak i całe mnóstwo teorii domorosłych hydrologów zalewają media społecznościowe, niczym wody Jangcy nadbrzeżna miasta i wsie.

Mało kto zaś pamięta, że zapora Trzech Przełomów (w sensie ogólnym, nie w tej szczególnej lokalizacji) nie była jedną z idei Mao Zedonga (co wpływa negatywnie na opinię o projekcie dzisiaj), ale stanowiła jedno z „chińskich marzeń” Sun Jat-sena, pierwszego prezydenta Republiki Chińskiej. A, strój, który nazywamy „mundurkiem Mao”, to też Sun Jat-sen.

中国谚语  Powiedzenia/Przysłowia:   

一着不 甚,满盘皆输.

Jeden nieostrożny ruch decydować może o przegranej w całej grze.  

Nic dodać, nic ująć.

Twierdza Chiny Twierdza Chiny

Andrzej Zawadzki-Liang

Andrzej Zawadzki-Liang (梁安基), prawnik, biznesmen, współpracownik think-tanku Instytut Badań Chin Współczesnych (当代中国研究中心), od 35 lat w Chinach.

Related Articles

Back to top button